Dziewica? A kto to?

Kiedyś sprawa była prosta. Po nocy poślubnej bliscy świeżo upieczonej mężatki z dumą wywieszali na sznurku zakrwawione białe prześcieradło, by nikt nie miał wątpliwości, że ta ślubu doczekała w czystości, a dziewictwo właśnie uczciwie i spektakularnie utraciła. Dziś nie ma już ani pokładzin, ani tym bardziej społecznej presji, by cokolwiek udowadniać. Bo i samo dziewictwo straciło na znaczeniu i stało się sporym kłopotem – fizycznym, kulturowym, a nawet definicyjnym. Gdyby zapytać współczesnych nastolatków, czym jest dziewictwo, odpowiedzi padnie pewnie tyle, co respondentów. Jedni określą nim stan przed pierwszym kontaktem seksualnym w ogóle, innym do jego utraty obowiązkowa wyda się penetracja, jeszcze inni, stosując modną metaforę, ze śmiechem stwierdzą, że bycie dziewicą to tylko stan umysłu. Wspólny mianownik? Przekonanie, że cnota to przeżytek, balast, którego należy się jak najszybciej pozbyć. Często z byle kim, byle gdzie i byle jak, żeby tylko mieć to już za sobą. Szokujące? Problem w tym, że powszechne i znane w kulturze od wieków. Jak wyjaśnia dr Edyta Pagel, kulturoznawca, dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych Warszawskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej im. B. Prusa, podejście do czystości przedmałżeńskiej (bo przez setki lat dziewictwo rozpatrywano właśnie w kontekście zawierania formalnych związków) było zawsze ściśle uwarunkowane tradycją i stopniem rozwoju kultury danej społeczności. I tak, podczas gdy Egipcjanie nie posiadali nawet słowa na określenie dziewictwa, rzymscy lekarze z uwagą pochylali się nad tą kwestią, zalecając kobietom szybką deflorację, bez której mogły narazić się nawet na zanik macicy. Nasi praprzodkowie do cnotliwości młodych kobiet podchodzili jeszcze bardziej radykalnie. Polanie dziewczęta, które wybierając się za mąż, nadal były dziewicami, uważali za gorsze – w ich mniemaniu oznaczało to, że nikt nie chciał z nimi współżyć, nie są więc atrakcyjnym "nabytkiem" dla mężczyzny. Mieszkanki Kamczatki robiły wszystko, by nie dopuścić do hańby, za jaką uważano czystość przedślubną i regularnie rozszerzały palcami pochwy swoich kilkuletnich córek, by te nie musiały wstydzić się przed przyszłymi mężami, że nie znalazły mężczyzny, który by je uwolnił od dziewiczego "brzemienia". Zwyczaj ten do dziś zresztą zachował się w niektórych plemionach afrykańskich, gdzie kobiety są rozdziewiczane przez najsilniejszego członka społeczności, często publicznie, by nikt nie miał wątpliwości, że dziewczyna "nadaje się" już na żonę. – To nadmierne przywiązywanie wagi do dziewictwa wynika z kultury patriarchatu i chęci dominacji mężczyzn nad kobietami. Sądzi się, że penis praczłowieka był mniejszy i cieńszy niż u współczesnego mężczyzny, więc z defloracją mógł sobie poradzić tylko osobnik silniejszy. Ten, który za pierwszym razem dokonał przerwania błony dziewiczej zyskiwał miano silnego samca – dodaje dr Edyta Pagel. Czyste serca Dziś młodzi chłopcy nie mają potrzeby udowadniania swojej męskości w takiej formie, choć trwająca od wieków sakralizacja dziewictwa i tak stawia ich w komfortowej pozycji zdobywcy "nagrody", jaką jest czystość ich partnerki. Ogromną rolę w kultywowaniu takiego rozumienia cnoty odegrała religia. Najpierw – politeistyczna, uświęcająca dziewictwo w ramach kultu greckich sybilii i rzymskich westalek – kapłanek bogini Westy, które podczas służby były zobowiązane zachować czystość (złamanie tego zakazu było uważane w starożytnym Rzymie za najwyższe przestępstwo). Później – chrześcijańska, gloryfikująca postać Maryi Dziewicy i stawiająca młodym dziewczętom za wzór święte, które przeznaczyły swoją wstrzemięźliwość płciową na chwałę Królestwa Bożego.